578: Buluğdan Sonra Akika Olur mu?
Selamun aleykum değerli hocalarım. Akika kurbanı kendisi için kesilmemiş kişi erişkinliğe ulaşınca babası hayattaysa hala onun tarafından kesilebilir mi? Hayatta değilse kendisi için kesmeli mi/kesebilir mi?
Ve aleykumusselam ve rahmetullah.
بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين
İlim ehlinin geneline göre akika hayvanı kesmek müekked bir sünnettir, vacip değildir. Şayet baba kesmezse günah işlemiş olmaz. Ama sünnet diye de bunda gevşeklik göstermek doğru değildir, çünkü kuvvetli bir sünnettir, hatta kimi âlimlere göre vaciptir. (Akika kurbanı hakkında başka bilgiler için şu fetvaya bakın; Bkz)
Eğer çocuk buluğ çağına ulaşır, ama babası halen akikasını kesmemişse, çocuk buluğdan sonraki bir zamanda kendisi için akika kesebilir, bu müstehabtır. Evet, İmam Ahmed (rahimehullah) akika sünnetinin sadece baba hakkında meşru olup babayı bağladığını söyleyerek, küçükken akikası kesilmemiş çocuğun buluğdan sonra kendisi adına kesmesini meşru bir akika olarak görmemiştir. Ancak doğru olan büyük kişinin kendisi adına akika kesebileceğidir.
Enes b. Mâlik (radiyallahu anh) şunu haber vermiştir: “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), Nebi olarak gönderilmesinden sonra kendisi için akika kesti.” (Abdurrezzak; el-Musannef, Tahâvî; Muşkilu’l-Âsâr. Elbânî bu hadise ‘’hasen’’ demiştir.)
Muhammed b. Sîrîn (rahimehullah) şöyle demiştir: ‘’Benim için akika kesilmemiş olduğunu bilseydim kendim için keserdim.’’ (İbn Ebî Şeybe. Elbânî bu rivayete ‘’sahih’’ demiştir.)
Hasan Basrî (rahimehullah) şöyle söylemiştir: ‘’Senin adına akika kesilmemişse adam (büyük) olsan bile kendin adına kes.’’ (İbn Hazm; el-Muhallâ. Elbânî bu rivayete ‘’hasen’’ demiştir.)
Tâbiînden Atâ b. Ebî Rabâh da (rahimehullah) bunu müstehab görmüştür.
İmam Ahmed bunu meşru görmemekle beraber, babanın ise büyük çocuğu için akikasını kesebileceğini, bunun güzel olduğunu söylemiştir. Ancak İmam Şâfiî (rahimehullah) ise şöyle demiştir: ‘’Şayet akika buluğdan sonraya ertelenirse, çocuk için akika kesmek istemiş kimseden (babadan) akika düşer (çocuğun buluğa ermesi sebebiyle artık bu meşru ve müstehab olmaz). Lakin çocuk kendisi adına akika kesmek isterse bunu yapabilir.’’ Allah’u A’lem.
Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn.