279: Ölülere Kur'an Okumak ve Telkinde Bulunmak

SORU

Selamun aleykum hocam, Allah hayrınızı versin. Birisi öldüğünde mezarlıkta defin edilirken Kur’an okunuyor. Bu bid’at’mıdır? Kur’an ve Sünnetteki yeri nedir? Birde çok enterasan bir olay oluyor herkes dağılıyor bu adamlara insanın imam diyesi gelmiyor da ölüye telkin veriyorlar adam ölüyle konuşuyor subhanallah bu uygulamada var mı islamda? İyice izahat istiyorum hocam, cezakeAllahuhayren.

CEVAP

Aleykum selam ve rahmetullahi ve berekatuhû. Hamd âlemlerin rabbi olan Allah’a, salât ve selam efendimiz Rasûlullah’a, ehli beytine, ashabına ve yolunu takip eden mü’minlere olsun.

Ölen adamın arkasından Fatiha suresini okumak veya Yasin suresini veya Bakaranın başı ve sonunu okumak veya Kuran-ı Kerim okumakla ilgili olarak Rasûlullah efendimizden (sallallahu aleyhi ve sellem) veya sahabeden herhangi sahih bir rivayet gelmemiştir. Ölen adamın arkasından efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) dua etmiş, onun için bağışlama dilemiştir. Toprağa henüz gömülmüş olan sahabesi için “Kardeşiniz şuanda hesaba çekilmektedir. Onun için Allah’tan bağışlama ve sebat isteyiniz!”. (Ebu Davud) buyurmuş ve ölen ashabına dua etmiştir.

Gelen zayıf hadiste Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ölüm döşeğinde olan Müslümanların yanında Yasin suresinin okunmasını tavsiye etmiştir. “Ölülerinize Yasin okuyunuz!” (Nesai) âlimlerimiz bu rivayetin zayıf olduğunu söylerler, aynı zamanda ölenler için değil ölecek olanlar kastedildiğini söylemişlerdir.

Bazı âlimlerin Yasin suresinin okunmasını müstehap görürken bazı âlimlerimiz, ölen adamın ahireti hatırlaması, hesabının daha kolay olması için yanında kurandan herhangi bir yerinden okunmasını tavsiye etmişlerdir.

Ölen adamın arkasından Fatiha okunması, toplanıp birer cüz dağıtarak kuranı kerimin hatmedilmesi veya üçüncü ve kırkıncı günde ve sene tamamlanınca mevlüt okunması bid’atlerden sayılır.

Her ne kadar bazı seleften ölen adamın mezarının başında kurandan bazı surelerin okunduğu rivayet edilsede bu rivayetlerin genelinde zayıflık bulunmakta, aynı zamanda bizim için Rasûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) sünneti daha sevimli ve doğrudur.

İbni Kesir (rahimehullah)’ın dediği gibi eğer ölenlerin arkasından kuranı kerim okumak güzel bir amel olsaydı, şüphesiz ki Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) efendimiz ve ashabı okurlardı. Çünkü efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) her güzel ameli yapmış ve o konuda her zaman önde olmuştur. Fakat ondan Kur’an okuduğuna dair bir rivayet gelmemiştir.

Müctehid âlimlerimiz (Allah onlara rahmet etsin) toplanıp ölülere Kur’an okuma konusu değil, bir Müslümanın okumuş olduğu Kuranın sevabını ölenlere hibe ederse ölü ondan faydalanır mı yoksa faydalanmaz mı? Bu konuda ihtilaf etmişlerdir.

İmam Ebu Hanife, İmam Ahmed ve Şafii mezhebinden bazı âlimlere göre, ölü okunmuş kurandan faydalanır demişlerdir.

İmam Malik’in meşhur görüşü ve İmam Şafii’ye göre ulaşmaz. Ancak Şafii mezhebinden bazı âlimler şunu söylemişlerdir:

Eğer birisi Kur’an okur sonra: Allah’ım bu okumuş olduğum Kur’an’ı kabul edersen, sevabını falana ver! Derse sahih olur ve bu konuyu dua babından telakki etmişlerdir.

Şeyh İbni Useymin, Kur’an’ın sevabının ölüye bağışlanabileceğini ve sevabının ona ulaşabileceğini söylemiştir.

Kuranın sevabının ulaşabileceğini söyleyen âlimler, Kur’an sevabını ölü için sadaka verme, hayır yapma, hacca gitme ve umre yapma amelleriyle kıyas etmiş ve faydalanabileceğini söylemişlerdir.

Yine dönüp tekrarlıyorum, peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) ölülere ne fatiha nede Kur’an okumamıştır. En hayırlı yol onun yoludur.

Telkin konusuna gelince:

Ölüm döşeğinde olan yatan kişiye telkinde bulunmak sünnettir. Baş ucunda oturup duyacağı şekilde “La ilahe İllallah” denir. Bu konuda zorlama yapılmaz. Eğer bir defa söylerse yeterlidir yanında tekrar edilmez. Eğer “Lailahe illallah” dedikten sonra dünya kelamı konuşursa, bir daha yanında “Lailehe illallah” denir taki dünyadan ayrılmadan son sözü tevhid kelimesi olsun.

Ölmüş olan kişinin mezar ucunda durup; Sana iki melek gelip Rabbin kim? ……Dinin ne?....diye soracak olurlarsa…… Diye yapılan telkin hakkında zayıf hadis vardır. İbni Mace ve Taberani rivayet ederler. Ancak sahih olmadığı için onunla amel edilmez. Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) gömülen kişiye dua etmiş ve cemaate yönelerek, “Ey kardeşler! İşte böyle bir durum için hazırlık yapınız!” diye nasihat etmiştir. Davamızın sonu alemlerin rabbi olan Allah’a aittir.

Allah’a hamd ve Rasûlü Muhammed’e salât ve selam olsun. Davamızın sonu âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd etmektir.